W Internecie dostępne są narzędzia pozwalające na szybkie, względnie tanie i w miarę pewne ustalenie numeru księgi wieczystej dla danego adresu lub numeru działki ewidencyjnej. Jednak sam numer księgi wieczystej i ustalenie danych osobowych właścicieli nieruchomości (imię nazwisko i czasem także numer PESEL) nie jest wystarczające do wszczęcia postępowania sądowego o ustanowienie służebności drogi koniecznej.
Z tego wpisu dowiesz się:
- Dlaczego pozyskanie danych osobowych właścicieli działek bez udziału sądu nie jest możliwe
- Jak wykazać „interes prawny” w uzyskaniu danych osobowych właścicieli sąsiednich działek
- Jak wykorzystać do tego procedurę uzupełniania braków formalnych wniosku
Wniosek ustanowienie służebności drogi koniecznej - jakich danych wymaga sąd?
Złożenie do sądu wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej, wiąże się z koniecznością nie tylko wskazania na mapie ewidencyjnej proponowanego sądowi przebiegu służebności drogi koniecznej przez działki sąsiednie (izolujące działkę wnioskodawcy od drogi publicznej), ale także podania imienia, nazwiska i adresów właścicieli tych sąsiadujących działek, przez które ma przebiegać służebność. Jest to wymóg wynikający z przepisów ogólnych obowiązujących w procesie i postępowaniu niespornym.
Art. 126 Kodeksu postępowania cywilnego
§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz:
1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo w przypadku, gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej - adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
O ile ktoś mieszka w danej okolicy, ustalenie powyższych danych nie jest szczególnie trudne. Właściciele sąsiednich gruntów to przeważnie sąsiedzi, których zna się przynajmniej z widzenia. Problem pojawia się, kiedy nabywca działki jest osobą „z zewnątrz”.
Zapytanie do wydziału geodezji o ustalenie właściciela działki. Czy to wystarczy?
Może spróbować złożyć wniosek do wydziału geodezji starostwa powiatowego właściwego ze względu na położenie nieruchomości, przez które ma przebiegać służebność. Z dużym prawdopodobieństwem urząd wezwie wnioskodawcę do wykazania interesu prawnego uzasadniającego udzielenie mu informacji obejmujących dane osobowe. Samo wskazanie potrzeby pozyskania powyższych danych osobowych do przygotowania wniosku do sądu o ustanowienie służebności nie jest przez urząd traktowane jako wykazanie interesu prawnego. Dopiero wezwanie z sądu skierowane do wnioskodawcy, aby uzupełnił brak formalny wniosku, poprzez wskazanie adresów uczestników, stanowi dla urzędu wystarczający dokumenty, na podstawie którego można uzyskać dane adresowe właścicieli sąsiednich działek.
W czym jednak problem? Otóż sąd wzywa do wskazania danych osobowych na podstawie art. 130 § 1 kodeksu postępowania cywilnego:
Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
Termin tygodniowy liczony jest od momentu otrzymania pisma. Jest to dość krótki termin, biorąc pod uwagę, iż starostwa powiatowe wydają dokumenty w terminie 3-7 dni, do tego należy doliczyć czas doręczenia przesyłki listem poleconym do adresata – wnioskodawcy. Skutkiem tego Wnioskodawca musi się naprawdę sprężyć lub osobiście zabiegać o pozyskanie dokumentu w urzędzie.
Inny sposób, czyli złożenie wniosku o służebność drogi bez załączników
Skoro wydział geodezji potrzebuje wezwania z sądu, to należy go pozyskać. Złożenie wniosku bez załączników, bez opłaty i bez wskazania adresów uczestników spowoduje wezwanie wnioskodawcy do uzupełnienia tych braków.
Kwestie braków formalnych i fiskalnych regulują dwa przepisy kodeksy postępowania cywilnego, które odnosząc się do pełnomocników fachowych.
art. 130(1) a k.p.c. regulujący kwestie braków formalnych oraz art. 1302 k.p.c. odnoszący się do braków fiskalnych.
Różnica między nimi jest taka, że w przypadku braku formalnego sąd wskazuje w zarządzeniu o zwrocie pisma braki jakie stanowiły podstawę zwrotu, a więc to na czym nam szczególnie zależy: brak wskazania miejsc zamieszkania uczestników. W drugim zaś przypadku, takiego wskazania przeszkody do nadania wnioskowi dalszego biegu nie ma, ale to nie jest problemem w rozpatrywanej sprawie, gdyż zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. regulaminu urzędowania sądów powszechnych, jeżeli pismo nie jest opłacone bądź opłacone w wysokości niższej niż wymagana, a ponadto zawiera braki, wezwanie do ich usunięcie i uiszczenia opłaty należy objąć jednym zarządzeniem.
Art. 130(1) a kodeksu postępowania cywilnego
§ 1. Jeżeli pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwraca pismo stronie bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
§ 2. W zarządzeniu o zwrocie pisma wskazuje się braki, które stanowią podstawę zwrotu.
Art. 130(2) kodeksu postępowania cywilnego
§ 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości – Regulamin Urzędowania Sądów Powszechnych z dnia 18 czerwca 2019 r.
§ 163
Jeżeli pismo nie jest opłacone bądź jest opłacone w wysokości niższej niż wymagana, a ponadto zawiera braki, wezwanie do ich usunięcia i uiszczenia opłaty należy objąć jednym zarządzeniem.
Wymóg objęcia braków fiskalnych i formalnych w jednym wezwaniu zapewnia, że nawet pismo nieopłacone a złożone przez fachowego pełnomocnika, pozwoli na pozyskanie dokumentu stanowiącego dowód istnienia interesu prawnego w uzyskaniu danych osobowych uczestników postępowania o ustanowienie służebności. Mając już pełne dane, można złożyć kompletny i opłacony wniosek o ustanowienie służebności. Z moich doświadczeń wynika, że sądy chętniej zajmują się (i w konsekwencji szybciej rozpoznają sprawy), w których wniosek od samego początku jest prawidłowo przygotowany, a wpisy w księdze wieczystej wnioskodawcy są aktualne i nie zawierając żadnych braków formalnych. Złożenie wniosku bez danych osobowych i późniejsze uzupełnianie w toku sprawy wcale nie przyspieszy postępowania.
Czy to jedyne sposoby, by znaleźć właściciela działki do wniosku o służebność drogi?
Opisane w niniejszym wpisie rozwiązanie nie jest idealne i nie rozwiązuje wszystkich problemów z jakim może się spotkać wnioskodawca w sprawie o ustanowienie służebności drogi koniecznej, w szczególności przypadku, gdy dane osobowe ujawnione w ewidencji gruntów nie są aktualne, ale to akurat można przewidzieć już na etapie próby pozyskania numerów ksiąg wieczystych, choć to już temat na inny wpis.
