Kontynuując cykl wpisów „czego Ci księgi wieczyste nie powiedzą” dzisiaj parę słów na temat umowy dożywocia.
Prawo dożywocia w księdze wieczystej - czego tak naprawdę dotyczy i jakie ma konsekwencje?
W zamyśle prawodawcy umowa dożywocia miała spełniać ważną funkcję alimentacyjną i z tych względów nie działa przeciwko niej rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych.
Co to oznacza w praktyce? Otóż to, że można kupić nieruchomość z dożywotnikiem, a raczej z obowiązkiem dożywotniego utrzymania uprawnionego darczyńcy. Istotą tej umowy jest przekazanie prawa własności nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie dożywotnika i jego godny pochówek po śmierci. Dożywotnikiem jest były właściciel, który przekazał własność nieruchomości w zamian za świadczenia w naturze, ot taki pakiet alimentacyjny (wikt, opierunek, pomoc w chorobie itp.). Ta forma przekazania majątku dzieciom była szczególnie popularna na wsiach. Dzisiaj już traci na popularności, chociaż banki próbują w ten sposób przejmować nieruchomości w zamian za niewielkie renty.
Wpis dożywocia do księgi wieczystej - gdzie szukać?
Umowę dożywocia ujawnia się - tak jak inne obciążenia - w dziale III księgi wieczystej. Umowa dożywocia może jednak obciążać nieruchomość bez stosownego wpisu w dziale III. Wynika to z wyjątku przewidzianego w art. 7 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, zgodnie z którym rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych nie działa przeciwko m.in. prawu dożywocia.
Dożywocie w księdze wieczystej - jak uniknąć podczas zakupu nieruchomości?
W takim razie jak nie „wtopić” kupując nieruchomość. Pierwsza rzecz to sprawdzić podstawę nabycia przez sprzedającego w dziale II księgi wieczystej. Jeśli pojawi nam się umowa dożywocia, upewnić się, czy umowa ta wygasła. Umowa dożywocia wygasa w związku ze śmiercią dożywotnika lub złożonym przez niego oświadczeniem o zrzeczeniu się tego prawa. Najczęściej będzie to śmierć dożywotnika. Wystarczy odpis skrócony aktu zgonu osoby ujawnionej jako dożywotnik w księdze wieczystej lub w umowie dożywocia (akcie notarialnym). Czasami wystarczy sprawdzenie papierowej księgi wieczystej. Przy migracji ksiąg papierowych przepisuje się tylko wpisy niewykreślone. W dziale III papierowej kw mogła być ujawniona umowa dożywocia i została wykreślona jeszcze przed migracją na podstawie odpisu aktu zgonu dożywotnika.
Zakupiłem nieruchomość z “dożywotnikiem” - co teraz?
Bez powyższych aktów staranności można kupić dom z dożywotnikiem. Proszę pamiętać że w przypadku kupna nieruchomości z dożywotnikiem na Państwa przechodzą obowiązki o charakterze alimentacyjnym, a dożywotnicy to przeważnie osoby starsze. Wyjściem z sytuacji jest sprzedać komuś innemu taką nieruchomość albo poczekać…
Dożywocie w księdze wieczystej: Anegdota na koniec
Tak na marginesie przypomniała mi się jedna anegdota, którą kiedyś usłyszałem od jednego uczestnika szkoleń, które miałem przyjemność prowadzić w Zakopanem.
Rzecz działa się we Francji pod koniec ubiegłego wieku. Pewien adwokat chciał zrobić interes życia i namówił swoją klientkę – Panią w dość zaawansowanym wieku do przeniesienia na niego nieruchomości – dużej kamienicy w zamian za dożywotnią rentę. Zapewne kalkulował sobie że szacowna Pani długo nie pożyje, a kamienica była warta duże pieniądze. Jak się Państwo zapewne domyślacie Pani przeżyła adwokata, ba obawiano się że przeżyje też jego syna, który jeszcze długo płacił rentę (całkiem nie małą sumkę). No cóż lekarze mówią, że jak się człowiek zaweźmie to nawet medycyna jest bezsilna ;-)
Wpisy powiązane: