Na wniosek Pierwszego Prezesa SN Sąd Najwyższy będzie musiał pochylić się nad problemem rozbieżności w wykładni prawa występującej w orzecznictwie Sądu Najwyższego w zakresie dotyczącym następujących zagadnień prawnych:
- Czy złożenie przez rodziców, jako przedstawicieli ustawowych dziecka powołanego do dziedziczenia, oświadczenia w imieniu dziecka na podstawie art. 1015 § 1 k.c. o odrzuceniu spadku, którego pasywa wyczerpują lub przewyższają wartość aktywów, stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka w rozumieniu art. 101 § 3 k.r.o.
- Czy - w przypadku oceny, iż w danym stanie faktycznym oświadczenie w imieniu dziecka na podstawie art. 1015 § 1 k.c. o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka - złożenie do sądu przez rodziców wniosku o zezwolenie na złożenie stosownego oświadczenia nie ma wpływu na bieg terminu określonego w art. 1015 § 1 k.c., czy też ma wpływ na bieg przedmiotowego terminu wobec dopuszczalności zastosowania analogii z przepisów normujących bieg terminu przedawnienia.
- W przypadku przyjęcia, że złożenie do sądu opiekuńczego wniosku o zezwolenie na złożenie oświadczenia na podstawie art. 1015 § 1 k.c. ma wpływ na bieg terminu określonego w tym przepisie, to czy polega on na tym, że:
- następuje zawieszenie biegu terminu określonego w art. 1015 § 1 k.c. na czas trwania postępowania przed sądem opiekuńczym, albo
- następuje przerwanie biegu tego terminu, albo
- termin nie biegnie od chwili złożenia do sądu opiekuńczego wskazanego wniosku do chwili uprawomocnienia się postanowienia sądu opiekuńczego zezwalającego na złożenie oświadczenia o określonej treści oraz w czasie niezbędnym do złożenia oświadczenia bez nieuzasadnionej zwłoki, chyba że wskazany termin, uwzględniając czas trwania postępowania opiekuńczego, jeszcze nie upłynął; wtedy złożenie oświadczenia może nastąpić w dowolnej chwili, przed upływem sześciu miesięcy od dowiedzenia się przez przedstawiciela ustawowego o tytule powołania małoletniego do spadku?
Sprawa otrzymała sygn. akt III CZP 102/17.
Powyższe pytanie prawne jest dość rozbudowane, ale najważniejsza kwestia poruszona w tym zagadnieniu sprowadza się do odpowiedzi, czy w czasie gdy, sąd rodzinny proceduje nad wnioskiem rodziców małoletniego o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku z długami, termin na dokonanie czynności odrzucenia spadku ulega zawieszeniu. Jest to o tyle istotne, że termin 6 miesięcy na odrzucenie spadku rzadko kiedy jest dochowywany. Sąd rodzinny raczej nie wyrabia się z wydaniem rozstrzygnięcia w tym terminie, wobec czego rodzice małoletniego (czy też opiekunowie prawni) oświadczenie o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego składają przeważnie po upływie 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku lub dowiedzenia się o tym fakcie. O tym czy ich oświadczenie zostało skutecznie złożone i faktycznie uchroni małoletniego przez długami dowiadują się dopiero w przypadku, gdy wierzyciel dochodzi zapłaty od małoletniego. Taka sytuacja niepewności prawnej szczególnie gdy dotyczy małoletnich, których prawo powinno szczególnie chronić jest niedopuszczalna.
Zakładam, że Sąd Najwyższy w składzie 7-osobowym udzieli pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 3, mniejsza o to, który z trzech podpunktów wybierze i jak to uzasadni. Ważne jest żeby przesądził, że złożenie wniosku do sądu rodzinnego i oczekiwanie na decyzję sądu, które w ok 97 % są pozytywne dla wnioskodawcy (jak wynika z przywołanego w treści wniosku opracowania), nie powoduję negatywnych skutków prawnych dla małoletniego spadkobiercy.
Czekamy na rozstrzygnięcie
Zakładam, że Sąd Najwyższy w składzie 7-osobowym udzieli pozytywnej odpowiedzi na pytanie nr 3, mniejsza o to, który z trzech podpunktów wybierze i jak to uzasadni. Ważne jest żeby przesądził, że złożenie wniosku do sądu rodzinnego i oczekiwanie na decyzję sądu, które w ok 97 % są pozytywne dla wnioskodawcy (jak wynika z przywołanego w treści wniosku opracowania), nie powoduję negatywnych skutków prawnych dla małoletniego spadkobiercy.
Czekamy na rozstrzygnięcie
