Dokonanie wpisu lub wykreślenia w księdze wieczystej wymaga uiszczenia właściwej opłaty sądowej. Mimo że przepisy określające wysokość opłat od wniosków są nieliczne, wielu wnioskodawców ma trudności z ustaleniem prawidłowej kwoty, szczególnie w sprawach niewskazanych wprost w przepisach.
W niniejszym wpisie omawiam zarówno kategorie wpisów jednoznacznie określone w przepisach, jak i te, których ustalenie wymaga interpretacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Gdzie znaleźć przepisy o opłatach za wpis lub wykreślenie w księdze wieczystej?
W ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w art. 42–48, znajdują się przepisy regulujące wysokość opłat. Przepisy te można podzielić na trzy grupy.
Pierwsza to przepisy wprost wskazujące opłatę za wpisanie konkretnego prawa (np. wpis prawa własności czy użytkowania wieczystego).
Druga grupa to przepisy odnoszące opłatę sądową do kategorii wpisów (np. ograniczonych praw rzeczowych, takich jak służebności gruntowe i osobiste).
Trzecia grupa to regulacje dotyczące opłat za wykreślenie wpisu z księgi wieczystej, zmiany wpisów lub inne czynności związane z księgami wieczystymi (np. przenoszenie działek z jednej księgi wieczystej do drugiej).
Część opłat za wpisy lub wykreślenia z księgi wieczystej wynika również z innych przepisów, co omówię poniżej.
W jakich kwotach uiszcza się opłaty sądowe od wpisów w księdze wieczystej?
Przepisy ustawy o opłatach sądowych w sprawach cywilnych określają następujące opłaty za wpisy w księdze wieczystej:
200 zł, 150 zł, 100 zł, 40 zł oraz 30 zł.
Choć pojedyncze opłaty nie są wysokie w porównaniu z innymi sprawami sądowymi, mogą się znacząco sumować przy wykreślaniu większej liczby hipotek lub ostrzeżeń o wpisie hipoteki.
Przykład:
Pani Anna nabyła nieruchomość na licytacji komorniczej. Po uzyskaniu prawomocnego postanowienia sądu o przysądzeniu własności przygotowuje wniosek o ujawnienie:
- prawa własności w dziale II księgi wieczystej;
- wykreślenia 8 ostrzeżeń o wszczęciu egzekucji w dziale III księgi wieczystej;
- wykreślenia 9 hipotek przymusowych wpisanych w dziale IV księgi wieczystej.
Opłaty sądowe wyniosą:
- 200 zł za wpis własności,
- 8 × 50 zł za wykreślenia ostrzeżeń o wszczęciu (przyłączeniu) się do egzekucji,
- 9 × 100 zł za wykreślenie hipotek.
Łącznie 1500 zł.
Oczywiście Pani Anna mogłaby zaczekać na wykreślenia z działu III przez komornika, jednak nie chce tego robić, ponieważ nabyła nieruchomość z zamiarem jej odsprzedaży.
Nieruchomość z wpisanymi hipotekami i ostrzeżeniami o egzekucji jest praktycznie niemożliwa do sprzedania.
W jaki sposób opłacić wpis do księgi wieczystej?
Opłaty sądowe można uiścić na cztery sposoby:
- przelewem bankowym na rachunek sądu (rachunek dochodów budżetowych);
- e-znaczkiem sądowym (do kupienia na stronie https://oplaty.ms.gov.pl/);
- we wpłatomacie (urządzenie podobne do bankomatu, znajdujące się przy kasach sądu);
- w kasie sądu.
Dokonując przelewu bankowego na konto sądu, należy pamiętać o dwóch ważnych kwestiach.
Po pierwsze, przelew wykonujemy na rachunek dochodów budżetowych. Na stronach sądów w zakładce „Rachunki bankowe" znajdują się następujące rachunki:
- Rachunek dochodów budżetowych (na ten rachunek należy przelać opłatę sądową)
- Rachunek sum na zlecenie (do przelewów zaliczek na biegłych sądowych, kuratorów i tłumaczy przysięgłych)
- Rachunki depozytów sądowych (w walutach PLN, USD, EUR, CHF, GBP)
- Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej
Do opłaty sądowej wykorzystujemy wyłącznie rachunek dochodów budżetowych.
Druga kwestia dotyczy zamiejscowych wydziałów ksiąg wieczystych. Najbliższe zamiejscowe wydziały ksiąg wieczystych wokół Krakowa to:
- V Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Proszowicach (część Sądu Rejonowego dla Krakowa-Nowej Huty)
- VI Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Krzeszowicach (część Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy)
- VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Czernichowie (część Sądu Rejonowego dla Krakowa-Krowodrzy)
- V Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Skawinie (część Sądu Rejonowego w Wieliczce)
- VII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych w Niepołomicach (część Sądu Rejonowego w Wieliczce)
W przypadku składania wniosku o wpis w księdze wieczystej w sądzie zamiejscowym opłatę należy uiścić na rachunek Sądu Rejonowego, któremu podlega dany wydział.
Przykład:
Pan Jan chce złożyć wniosek o ujawnienie siebie jako spadkobiercy w Sądzie Rejonowym w Wieliczce VII Zamiejscowym Wydziale Ksiąg Wieczystych w Niepołomicach. Aby dokonać prawidłowej opłaty sądowej, powinien:
- wejść na stronę Sądu Rejonowego w Wieliczce,
- wybrać zakładkę „Numer Rachunku",
- przelać opłatę na rachunek budżetowy
Co należy wpisać w tytule opłaty sądowej za wpis w księdze wieczystej?
Opis w tytule przelewu powinien być zwięzły i jednoznaczny dla pracownika sądu, który przyporządkowuje wpłaty do poszczególnych spraw.
W tytule przelewu należy wpisać:
Numer księgi wieczystej oraz przedmiot wpisu
Np.: KR1P/12346789/8, wpis spadkobierców.
Poniżej przedstawiam wykaz opłat za wpisy, których wysokość wynika z innych ustaw lub wymaga interpretacji przepisów ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
Opłata za zmianę nazwiska w księdze wieczystej
Zmiana nazwiska w księdze wieczystej najczęściej dotyczy kobiet, które przyjęły nazwisko męża lub dodały je do swojego nazwiska panieńskiego. Sprawa dotyczy również kobiet, które po rozwodzie powróciły do poprzedniego nazwiska.
Opłata za zmianę nazwiska w dziale II księgi wieczystej wynosi 100 zł, co stanowi połowę opłaty od wpisu prawa własności.
Art. 42 ustawy o księgach wieczystych i hipotece
1. Opłatę stałą w kwocie 200 złotych pobiera się od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 46 [Wykreślenie wpisu] Od wniosku o wykreślenie wpisu pobiera się połowę opłaty należnej od wniosku o wpis.
Jaka jest opłata za wykreślenie ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości w księdze wieczystej?
Wykreślenie ostrzeżenia o wszczęciu egzekucji z nieruchomości następuje przeważnie w dwóch przypadkach:
- umorzenia egzekucji z powodu bezskutecznej licytacji nieruchomości;
- wydania przez sąd prawomocnego postanowienia o przysądzeniu prawa własności wylicytowanej nieruchomości (lub udziału w niej).
Opłata za wykreślenie ostrzeżenia o wszczętej egzekucji z nieruchomości oraz ostrzeżenia o przyłączeniu się kolejnego wierzyciela do egzekucji wynosi 50 zł za każdy wykreślany wpis.
