Od 1 lipca 2014 r. Ministerstwo Sprawiedliwości znacząco uprościło proces pozyskiwania odpisów ksiąg wieczystych. Nie trzeba już udawać się do sądu wieczystoksięgowego — wystarczy złożyć zamówienie przez stronę www.ekw.gov.pl, gdzie można uzyskać zarówno pełny odpis księgi wieczystej, jak i wyciąg z wybranych działów.

Opłaty, choć zróżnicowane, są niższe niż w przypadku wersji papierowej. Co istotne, wydruk księgi wieczystej z pliku PDF ma taką samą moc dokumentu urzędowego jak wydruk z KRS.

Wypis z księgi wieczystej - kiedy jest potrzebny?

To dobrze, że wprowadzono to udogodnienie, jednak wciąż mam wrażenie, że obowiązek pozyskiwania odpisów z księgi wieczystej i przedkładania takiego dokumentu w sprawach sądowych dotyczących nieruchomości jest zbędny.

Przepis art. 607 k.p.c. jasno stanowi, że do wniosków dotyczących nieruchomości ujawnionych w księdze wieczystej lub dla których prowadzony jest zbiór dokumentów, należy dołączyć odpis z księgi wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym wynikającym ze zbioru dokumentów.

Art. 607 Kodeksu postępowania cywilnego 

Do wniosków dotyczących nieruchomości, dla których prowadzony jest zbiór dokumentów, należy dołączyć zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów.

Załączanie odpisu z księgi wieczystej — relikt przeszłości

Przepis ten miał rację bytu w czasach, gdy księgi wieczyste nie były dostępne przez Internet. Wtedy jedynym sposobem zapoznania się z treścią księgi wieczystej było bezpośrednie przeglądanie samej księgi lub jej odpisu. Obecnie, gdy proces migracji ksiąg wieczystych (przenoszenia treści tradycyjnych papierowych ksiąg do systemu elektronicznego) dobiega końca, a sąd może sprawdzić treść księgi wieczystej na każdym etapie postępowania, wymaganie przedkładania odpisu z mocą dokumentu urzędowego do wniosku lub pozwu stanowi przejaw zbędnego formalizmu.

Wypis z księgi wieczystej - przykład

Weźmy na przykład sprawy o ustanowienie służebności drogi koniecznej albo zniesienie współwłasności.

Z mojej praktyki wynika, że są to sprawy długotrwałe — w pierwszej instancji trwają około od 2 do 5 lat, choć zdarzają się przypadki postępowań trwających nawet 7 lat.

W takie sprawy zaangażowanych jest zazwyczaj kilku lub kilkunastu uczestników. Ten długi okres rozpatrywania w połączeniu z licznym gronem uczestników sprawia, że w toku postępowania skład uczestników może się zmieniać poprzez zbycie nieruchomości, sprzedaż udziałów czy dziedziczenie po zmarłych właścicielach.

Co ciekawe, żaden przepis procedury cywilnej nie wymaga przedkładania aktualnego odpisu z księgi wieczystej w celu aktualizacji kręgu uczestników.

Jaki więc sens ma odpis, który był aktualny tylko w momencie składania wniosku, a w chwili wyrokowania jest już nieaktualny?

Warto przypomnieć, że zgodnie z art. 316 § 1 k.p.c. sąd, rozstrzygając sprawę (wyrokiem czy postanowieniem), powinien brać pod uwagę stan rzeczy istniejący na dzień zamknięcia rozprawy.

Art. 316 Kodeksu postępowania cywilnego 

§ 1. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, biorąc za podstawę stan rzeczy istniejący w chwili zamknięcia rozprawy; w szczególności zasądzeniu roszczenia nie stoi na przeszkodzie okoliczność, że stało się ono wymagalne w toku sprawy.

Wypis z księgi wieczystej - czy faktycznie jest potrzebny?

Nie jestem przeciwnikiem ułatwiania pracy sądu poprzez załączanie treści ksiąg wieczystych. Uważam, że sądy mogłyby poprzestać na zwykłych wydrukach — nawet jeśli nie mają mocy odpisów — o ile są zgodne z treścią księgi wieczystej wyświetlonej na ekranie komputera (tzw. print screen).

W razie wątpliwości taki wydruk można łatwo zweryfikować z treścią elektronicznej księgi wieczystej. Dla rozstrzygnięcia sprawy powinna być istotna wyłącznie treść elektronicznej księgi wieczystej, gdyż odpis stanowi jedynie odzwierciedlenie jej stanu w momencie sporządzenia.

Ile kosztuje wypis z księgi wieczystej?

Opłaty za wydruki mające moc dokumentów urzędowych powinny zostać zniesione. Jest to szczególnie uzasadnione, gdy weźmiemy pod uwagę, że wydruki z KRS są bezpłatne.

Oba rejestry służą przecież temu samemu celowi — zapewnieniu bezpieczeństwa obrotu, a jedynym argumentem za utrzymaniem opłat wydają się być względy fiskalne.

Dowiedz się, jak długo ważny jest odpis z księgi wieczystej.