W Internecie znajdziemy narzędzia umożliwiające szybkie, względnie tanie i wiarygodne ustalenie numeru księgi wieczystej dla konkretnego adresu lub numeru działki ewidencyjnej. Jednak sam numer księgi wieczystej oraz dane osobowe właścicieli nieruchomości (imię, nazwisko i ewentualnie numer PESEL) nie wystarczą do wszczęcia postępowania sądowego o ustanowienie służebności drogi koniecznej.
Z tego wpisu dowiesz się:
- Dlaczego nie można pozyskać danych osobowych właścicieli działek bez udziału sądu
- Jak udowodnić „interes prawny" w uzyskaniu danych właścicieli sąsiednich działek
- Jak skutecznie wykorzystać procedurę uzupełniania braków formalnych wniosku
Wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej — jakich danych wymaga sąd?
Złożenie do sądu wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej wymaga nie tylko wskazania na mapie ewidencyjnej proponowanego przebiegu służebności przez działki sąsiednie (izolujące działkę wnioskodawcy od drogi publicznej), ale także podania imienia, nazwiska i adresów właścicieli tych sąsiadujących działek. Jest to wymóg wynikający z przepisów ogólnych obowiązujących w procesie i postępowaniu niespornym.
Art. 126 Kodeksu postępowania cywilnego
§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz: 1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo w przypadku, gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej - adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
Gdy ktoś mieszka w okolicy, ustalenie tych danych nie stanowi większego problemu. Właściciele sąsiednich gruntów to zazwyczaj sąsiedzi, których zna się choćby z widzenia. Trudności pojawiają się dopiero wtedy, gdy nabywca działki jest osobą „z zewnątrz".
Czy samo zapytanie do wydziału geodezji pozwoli ustalić właściciela działki?
Można złożyć wniosek do wydziału geodezji starostwa powiatowego właściwego ze względu na położenie nieruchomości, przez które ma przebiegać służebność.
Najprawdopodobniej urząd wezwie wnioskodawcę do wykazania interesu prawnego, który uzasadniałby udzielenie informacji zawierających dane osobowe.
Samo powołanie się na potrzebę uzyskania tych danych do przygotowania wniosku o ustanowienie służebności nie jest uznawane przez urząd za wystarczające wykazanie interesu prawnego.
Dopiero wezwanie z sądu skierowane do wnioskodawcy o uzupełnienie braku formalnego wniosku przez wskazanie adresów uczestników stanowi dla urzędu wystarczający dokument, na podstawie którego można uzyskać dane adresowe właścicieli sąsiednich działek.
Gdzie tkwi problem?
Sąd wzywa do wskazania danych osobowych na podstawie art. 130 § 1 kodeksu postępowania cywilnego:
Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
Termin tygodniowy liczy się od momentu otrzymania pisma. Jest to dość krótki okres, zważywszy że starostwa powiatowe wydają dokumenty w ciągu 3-7 dni, a do tego trzeba doliczyć czas doręczenia przesyłki listem poleconym do wnioskodawcy. W rezultacie wnioskodawca musi działać bardzo sprawnie lub osobiście zadbać o pozyskanie dokumentu w urzędzie.
Alternatywna metoda — złożenie wniosku o służebność drogi bez załączników
Skoro wydział geodezji wymaga wezwania z sądu, należy je uzyskać. Złożenie wniosku bez załączników, opłaty i adresów uczestników spowoduje, że sąd wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia tych braków.
Kwestie braków formalnych i fiskalnych regulują dwa przepisy kodeksu postępowania cywilnego, które odnoszą się do pełnomocników fachowych.
Art. 130¹ᵃ k.p.c. reguluje kwestie braków formalnych, a art. 130² k.p.c. odnosi się do braków fiskalnych. Różnica między nimi polega na tym, że przy brakach formalnych sąd wskazuje w zarządzeniu o zwrocie pisma konkretne braki stanowiące podstawę zwrotu — w tym przypadku brak wskazania miejsc zamieszkania uczestników, co jest dla nas kluczowe.
Przy brakach fiskalnych takiego wskazania przeszkody nie ma, jednak nie stanowi to problemu w rozpatrywanej sprawie. Z
godnie bowiem z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. w sprawie regulaminu urzędowania sądów powszechnych, jeżeli pismo nie jest opłacone lub jest opłacone w wysokości niższej niż wymagana, a ponadto zawiera braki, wezwanie do ich usunięcia i uiszczenia opłaty należy objąć jednym zarządzeniem.
Art. 1301a kodeksu postępowania cywilnego
§ 1. Jeżeli pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwraca pismo stronie bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
§ 2. W zarządzeniu o zwrocie pisma wskazuje się braki, które stanowią podstawę zwrotu.
Art. 1302 kodeksu postępowania cywilnego
§ 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
§ 163 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości – Regulamin Urzędowania Sądów Powszechnych z dnia 18 czerwca 2019 r.
Jeżeli pismo nie jest opłacone bądź jest opłacone w wysokości niższej niż wymagana, a ponadto zawiera braki, wezwanie do ich usunięcia i uiszczenia opłaty należy objąć jednym zarządzeniem.
Wymóg objęcia braków fiskalnych i formalnych w jednym wezwaniu sprawia, że nawet pismo nieopłacone, złożone przez fachowego pełnomocnika, pozwoli na uzyskanie dokumentu potwierdzającego interes prawny w pozyskaniu danych osobowych uczestników postępowania o ustanowienie służebności.
Po otrzymaniu pełnych danych można złożyć kompletny i opłacony wniosek o ustanowienie służebności.
Z mojego doświadczenia wynika, że sądy znacznie sprawniej i chętniej rozpatrują sprawy, w których wniosek jest kompletny od samego początku, a wpisy w księdze wieczystej wnioskodawcy są aktualne i pozbawione braków formalnych.
Składanie wniosku bez danych osobowych i uzupełnianie ich w trakcie postępowania jedynie wydłuża cały proces.
Opisane rozwiązanie nie jest idealne i nie rozwiązuje wszystkich problemów, z jakimi może się spotkać wnioskodawca w sprawie o ustanowienie służebności drogi koniecznej — szczególnie gdy dane osobowe ujawnione w ewidencji gruntów nie są aktualne.
Szukasz prawnika od nieruchomości w Krakowie lub okolicach? Sprawdź, jak mogę Ci pomóc – napisz do mnie lub zadzwoń!
