W Internecie dostępne są narzędzia umożliwiające szybkie, relatywnie tanie i wiarygodne ustalenie numeru księgi wieczystej dla konkretnego adresu lub numeru działki ewidencyjnej. Jednak sam numer księgi wieczystej i dane osobowe właścicieli nieruchomości (imię, nazwisko oraz ewentualnie numer PESEL) nie są wystarczające do wszczęcia postępowania sądowego o ustanowienie służebności drogi koniecznej.
Z tego wpisu dowiesz się:
- Dlaczego nie można uzyskać danych osobowych właścicieli działek bez udziału sądu
- Jak wykazać „interes prawny" w uzyskaniu danych właścicieli sąsiednich działek
- Jak efektywnie wykorzystać procedurę uzupełniania braków formalnych wniosku
Wniosek o ustanowienie służebności drogi koniecznej — jakich danych wymaga sąd?
Złożenie do sądu wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej wymaga wskazania na mapie ewidencyjnej proponowanego przebiegu służebności przez działki sąsiednie (które oddzielają działkę wnioskodawcy od drogi publicznej). Konieczne jest również podanie imienia, nazwiska i adresów właścicieli tych sąsiadujących działek.
Art. 126 Kodeksu postępowania cywilnego
§ 2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawierać oznaczenie przedmiotu sporu oraz: 1) oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby i adresy stron albo w przypadku, gdy strona jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej - adres do korespondencji wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej;
Dla mieszkańców z okolicy ustalenie tych danych zazwyczaj nie stanowi problemu. Właścicieli sąsiednich gruntów zna się choćby z widzenia. Trudności pojawiają się jednak wtedy, gdy nabywca działki jest osobą „z zewnątrz".
Czy samym zapytaniem do wydziału geodezji można ustalić właściciela działki?
Można złożyć wniosek do wydziału geodezji starostwa powiatowego właściwego ze względu na położenie nieruchomości, przez które ma przebiegać służebność.
W odpowiedzi urząd wezwie wnioskodawcę do wykazania interesu prawnego, który uzasadniałby dostęp do informacji zawierających dane osobowe.
Samo wskazanie, że dane są potrzebne do przygotowania wniosku o ustanowienie służebności, nie jest dla urzędu wystarczającym wykazaniem interesu prawnego.
Dopiero wezwanie z sądu o uzupełnienie braku formalnego wniosku przez podanie adresów uczestników stanowi dla urzędu podstawę do udostępnienia danych adresowych właścicieli sąsiednich działek.
Na czym więc polega problem?
Sąd wzywa do wskazania danych osobowych na podstawie art. 130 § 1 kodeksu postępowania cywilnego:
Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych lub jeżeli od pisma nie uiszczono należnej opłaty, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia, uzupełnienia lub opłacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
Termin tygodniowy biegnie od dnia otrzymania pisma. To stosunkowo krótki okres — zwłaszcza biorąc pod uwagę, że starostwa powiatowe wydają dokumenty w terminie 3–7 dni, do którego należy doliczyć czas doręczenia przesyłki listem poleconym. W efekcie wnioskodawca musi działać szybko lub osobiście odebrać dokument w urzędzie.
Alternatywna metoda — złożenie wniosku o ustanowienie służebności bez wymaganych załączników
Skoro wydział geodezji wymaga wezwania z sądu, należy je uzyskać. Można to zrobić, składając wniosek bez załączników, opłaty i adresów uczestników — sąd wówczas wezwie wnioskodawcę do uzupełnienia tych braków.
Kwestie braków formalnych i fiskalnych regulują dwa przepisy kodeksu postępowania cywilnego dotyczące pełnomocników fachowych: art. 130¹ᵃ k.p.c. (braki formalne) oraz art. 130² k.p.c. (braki fiskalne). Kluczowa różnica polega na tym, że przy brakach formalnych sąd musi wskazać w zarządzeniu konkretne braki stanowiące podstawę zwrotu — w naszym przypadku brak wskazania miejsc zamieszkania uczestników.
Przy brakach fiskalnych takiego wskazania nie ma, co jednak nie stanowi problemu. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2019 r. w sprawie regulaminu urzędowania sądów powszechnych, jeżeli pismo nie jest opłacone lub jest opłacone w wysokości niższej niż wymagana, a ponadto zawiera braki, wezwanie do ich usunięcia i uiszczenia opłaty należy objąć jednym zarządzeniem.
Art. 1301a kodeksu postępowania cywilnego
§ 1. Jeżeli pismo procesowe wniesione przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący zwraca pismo stronie bez wezwania do jego poprawienia lub uzupełnienia. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym.
§ 2. W zarządzeniu o zwrocie pisma wskazuje się braki, które stanowią podstawę zwrotu.
Art. 1302 kodeksu postępowania cywilnego
§ 1. Pismo wniesione przez adwokata, radcę prawnego lub rzecznika patentowego, które nie zostało należycie opłacone, przewodniczący zwraca bez wezwania o uiszczenie opłaty, jeżeli pismo podlega opłacie w wysokości stałej lub stosunkowej obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu sporu.
§ 163 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości – Regulamin Urzędowania Sądów Powszechnych z dnia 18 czerwca 2019 r.
Jeżeli pismo nie jest opłacone bądź jest opłacone w wysokości niższej niż wymagana, a ponadto zawiera braki, wezwanie do ich usunięcia i uiszczenia opłaty należy objąć jednym zarządzeniem.
Wymóg łącznego wzywania do usunięcia braków fiskalnych i formalnych oznacza, że nawet nieopłacone pismo złożone przez profesjonalnego pełnomocnika umożliwi uzyskanie dokumentu potwierdzającego interes prawny w pozyskaniu danych osobowych uczestników postępowania o ustanowienie służebności.
Po uzyskaniu kompletnych danych możliwe jest złożenie właściwego, opłaconego wniosku o ustanowienie służebności.
Z mojego doświadczenia wynika, że sądy znacznie sprawniej i chętniej rozpatrują sprawy, gdy wniosek jest kompletny od początku, a wpisy w księdze wieczystej wnioskodawcy są aktualne i poprawne.
Składanie wniosku bez danych osobowych i późniejsze ich uzupełnianie niepotrzebnie wydłuża postępowanie.
To rozwiązanie nie jest jednak idealne — nie rozwiązuje wszystkich problemów, z którymi może się spotkać wnioskodawca w sprawie o ustanowienie służebności drogi koniecznej, zwłaszcza gdy dane osobowe w ewidencji gruntów są nieaktualne.
Szukasz prawnika od nieruchomości w Krakowie lub okolicach? Sprawdź, jak mogę Ci pomóc – napisz do mnie lub zadzwoń!
